Margaret (Maggie) Mary Evans

Man geni: Pwllheli ?

Gwasanaeth: Nyrs, VAD, March 1914 – July 1918 / Maw

Marwolaeth: 1918/07/20, Ysbyty’r Llynges Frenhinol, Plymouth, Ubknown / Anysbys

Cofeb: Cofeb Rhyfel, Pwllheli, Sir Gaernarfon

Nodiadau: Gwirfoddolodd Maggie Evans yn rhan-amser yn VAD tan 1917, pan gafodd ei hanfon i Ysbyty RC Porthmadog, ac yna yn 1918 i Ysbyty’r Llynges Frenhinol yn Plymouth, lle bu farw. Ysgrifennwyd llythyr am farwolaeth oddi wrth Mildred Lloyd Hughes [qv] Chwaer Nyrs yng ngofal i’w gyhoeddi yn Yr Udgorn 7fed Awst 1918 ( yn Saesneg)

Cyfeirnod: WaW0176

Margaret (Maggie) Mary Evans

Maggie Evans yn ei gwisg swyddogol

Llyfr Coffáu Cymru

Enw Miss Margaret M Evans gyda nyrsys eraill yn Llyfr Coffáu Cymru

Cerdyn y Groes Goch

Cerdyn cofnod y Groes Goch ar gyfer Margaret M Evans

Cerdyn y Groes Goch (cefn)

Cerdyn cofnod y Groes Goch ar Margaret M Evans (cefn)

Llythyr

Llythyr at Isbwyllgor Gwaith y Menywod, Imperial War Museum, oddi wrth fam Maggie, Awst 1918

Llythyr

Ail lythyr at Isbwyllgor Gwaith y Menywod, Imperial War Museum, oddi wrth fam Maggie, Ebrill 1919

Llythyr

Llythyr at Isbwyllgor Gwaith y Menywod, Imperial War Museum, oddi wrth C Hall, Ebrill 1919

Llythyr

Ysgrifennwyd llythyr am farwolaeth oddi wrth Chwaer Nyrs yng ngofal i’w gyhoeddi yn Yr Udgorn 7fed Awst 1918

Bedd

Bedd Maggie Evans VAD, mynwent Pwllheli. Diolch i Wayne Bywater

Morfydd Owen

Man geni: Trefforest

Gwasanaeth: Cyfansoddwraig / cantores

Marwolaeth: 1918/09/07, Y Mwmbwls , Appendicitis/reaction to chloroform / Pendics/adwaith i glorofform

Nodiadau: anwyd Morfydd Owen yn 1891 i deulu cyffredin o gapelwyr cerddorol. Dangosodd addewid cerddorol mawr yn gynnar – dywedir iddi ddechrau cyfansoddi yn 6 oed – a chafodd ysgoloriaeth i Goleg Prifysgol Caerdydd yn 1909. Yn 1912 perswadiwyd ei rhieni i ganiatáu iddi astudio cyfansoddi yn y Royal Academy of Music, lle’r enillodd bob gwobr bosibl yn ystod ei blwyddyn gyntaf. Yn Llundain dechreuodd droi mewn cylchoedd Cymreig dylanwadol, yn 1914 bu’n helpu i gasglu a threfnu caneuon Cymraeg traddodiadol o Sir Y Fflint a Dyffryn Clwyd. Roedd yn gyfansoddwraig gynhyrchiol iawn a chantores â llais mezzo-soprano hyfryd dros ben. Roedd yn flaenllaw mewn cylchoedd mwy Bohemaidd hefyd: ymysg ei ffrindiau roedd Ezra Pound a D H Lawrence. Yn 1917 priododd, yn annisgwyl, Ernest Jones, y seico-therapydd a bywgraffydd Freud. Cyfyngodd hyn yn ddifrifol ar ei gyrfa broffesiynol, yn arbennig gan nad oedd Jones yn hoffi iddi berfformio’n gyhoeddus. Yng Ngorffennaf 1918 ysgrifennodd at ffrind nad oedd hi’n hawdd addasu i fywyd priodasol a’i fod yn mynd â’i holl amser. Ym Medi pan oedd yn aros gyda’i theulu-yng-nghyfraith yn Y Mwmbwls datblygodd Morfydd bendics a bu farw, efallai yn dilyn llawdriniaeth a fwnglerwyd. Ysgrifennodd ei hathro ym Mhrifysgol Caerdydd, David Evans amdnai ei fod yn ystyried ei marwolaeth yn golled ddi-fesur i gerddoriaeth Gymreig, ac nad oedd yn gwybod am unrhyw gyfansoddwr ifanc Prydeinig arall a ddangosai’r fath addewid. Er mai dim ond 26 oed oedd hi pan fu farw mae 250 o’i chyfansoddiadau wedi goroesi.

Ffynonellau: http://discoverwelshmusic.com/composers/morfydd-owen. www.illuminatewomensmusic.co.uk/illuminate-blog/rhian-davies-an-incalculable-loss-morfydd-owen-1891-1918

Cyfeirnod: WaW0335

Morfydd Owen

Morfydd Owen yn 1915. Casgliad preifat.

Caneuon gwerin

Caneuon gwerin a gasglwyd gan Mrs Herbert Lewis a Morfydd Owen.

Caneuon Morfydd Owen

Hysbyseb ar gyfer un o’r cyfrolau coffa o ganeuon Morfydd Owen, 1923.

Emily Charlotte Talbot

Man geni: Llundain

Gwasanaeth: Etifeddes, dyngarwraig

Marwolaeth: 1918/09/21, Llundain, Achos anhysbys

Nodiadau: Ganed Emily, ‘Miss Talbot’ fel y’i gelwid bob amser, yn 1840. Etifeddodd ffortiwn gan ei thad y meistr tir, y diwydiannwr a’r gwleidydd Rhyddfrydol Christopher Rice Mansel Talbot. Treuliodd lawer o amser yng nghartref y teulu ym Margan, ac roedd yn rhoddi’n hael, yn aml yn ddi-enw, i lawer o elusennau, yn fynych yn seiliedig ar y Eglwys. Erbyn dechrau’r rhyfel roedd mewn iechyd gwael ac yn byw yn llundain gan fwyaf; ymhlith ei chyfraniad yn 1914-18 oedd darpari bythynnod wedi eu dodrefnu ar gyfer ffoaduriaid Belgaidd, troi Castell Penrhys yn Ysbyty (a thalu am gostau ei redeg) a sedtlu cadair ar gyfer Meddygaeth Ataliol ym Mhrifysgol Caerdydd. Rhoddodd arian hefyd at Neuaddau Eglwysig, hytiau YMCA a llyfrau i lyfrgell Carnegie newydd Porth Talbot. Yn Chwefror 1917 tanysgrifiodd £80,000 at Fenthyciadau’r Rhyfel, swm rhyfeddol i unigolyn prfat ei roi. Pan fu farw honnid mai hi oedd Arglwyddes Gyfoethocaf Prydain.

Cyfeirnod: WaW0411

Llun o Miss Talbot

Llun o Miss Talbot pan oedd hi’n iau. Roedd ei theulu yn arloeswyr ffotograffiaeth yng Nghymru.

Adroddiad papur newydd

Adroddiad am lety Miss Talbot ar gyfer ffoaduriiad Belgaidd. South Wales Weekly Post 31 Hydref 1914.

Adroddiad papur newydd

Adroddiad am rodd Miss Talbot o lyfrau Llyfrgell. South Wales Weekly Post 13 Mawrth 1915.

Adroddiad papur newydd

Adroddiad am rwaddol Midd Talbot o £30,000 i waddoli cadair meddygaeth ataliol yn Ysgol Feddygol Cymru. Cambria Daily Leader 16 Ionawr 1918.

Adroddiad papur newydd

Adroddiad mewn papur newydd Awstralaidd ar bwrcasu Benthyciadau rhyfel gan Miss Talbot .

Poster Benthyciadau Rhyfel

Poster yn hysbysebu Benthyciadau Rhyfel

Adroddiad papur newydd

Adroddiad am farwolaeth Miss Talbot. Rhydd yr erthygl hir adroddiad am ei haelioni. Cambria Daily leader 28 Chwefror 1918.

Ethel Maud Lilian Richards

Man geni: Cwmbrân

Gwasanaeth: Gweinyddes, WAAC then WRAF, 1918/03/10 – 1918/10/02

Marwolaeth: 1918/10/02, Influenza ? / Ffliw ?

Cofeb: Claddfa Filwrol Shorncliffe, Shorncliffe, Caint

Nodiadau: Ymrestrodd Ethel gyda’r WAAC yng Nghaerdydd, ac anfonwyd hi i Gaerwynt. Trosgwyddwyd hi i’r WRAF pan gafodd e’i sefydlu yn 1918. 26 oed oedd hi pan fu farw.

Cyfeirnod: WaW0357

Cofnod bedd

Cofnod bedd Ethel Richards, Claddfa Shorncliffe, Caint.

Cofrestr beddau

Cofrestr yn cynnwys bedd Ethel Richards yng Nghladdfa Shorncliffe, Caint

Louisa Parry

Man geni: Gaergybi

Gwasanaeth: Stiwardes, CPSPCo, 1914 - 1918

Marwolaeth: 1918/10/10, RMS Leinster, Drowning/Boddi

Cofeb: Cofeb Rhyfel, Gaergybi, Ynys Mon

Nodiadau: 22 oed. Trawyd RMS Leinster gan dorpido ar Fôr yr Iwerydd. Bu farw LP ynghyd â Hannah Owen.

Ffynonellau: http://1914-1918.invisionzone.com/forums/index.php?/topic/3929-wanted-photos-nationwide/&page=19

Cyfeirnod: WaW0042

Cofeb Rhfel Gaergybi

Enw Louisa Parry, Cofeb Rhfel Gaergybi

Llyfr Cofio Cenedlaethol Cymru

Enw Louisa Parry yn Llyfr Cofio Cenedlaethol Cymru

Hannah Dunlop Mark

Man geni: Pen-y-bont ar Ogwr

Gwasanaeth: Nyrs, TFNS

Marwolaeth: 1918/10/10, Ysbyty Cyffredinol Rhif 1, Fazackerley, Lerpwl, Pneumonia following influenza / Niwmonia yn dilyn y ffliw

Nodiadau: Ymddengys i Hannah, a oedd yn nyrs wedi ei hyfforddi, fawr o’r Ffliw Sbaenaidd. Roedd hi’n 23 mlwydd oed pan fu farw, claddwyd ym mynwent Pen-y-bont ar Ogwr

Ffynonellau: http://www.cwgc.org/find-war-dead.aspx?cpage=1

Cyfeirnod: WaW0208

Hannah Dunlop Mark

Casglwyd llun Hannah gan Isbwyllgor Menywod yr Imperial War Museum yn rhan oi chasgliad o fenywod a fu farw yn ystod y rhyfel.

Llythyr

Llythyr at Ysgrifennydd y Pwyllgor Menywod gan frawd Hannah, yr Is-gapten David Mark, Tachwedd 16eg, 1918

Adroddiad Papur newydd

Rhybudd am farwolaeth Hannah, Glamorgan Gazette, 11fed Hydref 1918

Rhybudd Coffáu

Rhybudd yn coffáu marwolaeth Hannah yn y Glamorgan Gazette 10fed Hydref 1919

Rosina Lloyd

Gwasanaeth: Nyrs

Marwolaeth: 1918/10/10, Ysbyty Heintiau Pen-y-bont ar Ogwr, Pneumonia / Niwmonia

Nodiadau: Ni wyddys unrhyw beth am Rosina Lloyd ar hyn o bryd ac eithrio rhybudd byr am ei marwolaeth. Yn rhyfeddol, ni chyhoeddwyd hwn am dros fis ar ôl iddi farw.

Cyfeirnod: WaW0345

Rhybudd marwolaeth

Rhybudd marwolaeth Nyrs Rosina Lloyd, Glamorgan Gazette, 15fed Tachwedd 1918

Mary Jones

Man geni: Aberllefenni

Gwasanaeth: Nyrs

Marwolaeth: 1918/10/15, Ysbyty Brownlow Hill, Lerpwl, Pneumonia following influenza? Niwmonia yn dilyn y ffliw

Nodiadau: Ni wyddys unrhyw beth am Nyrs Mary Jones ar hyn o bryd ond bu farw o gymhlethdodau’r ffliw yn 24 oed.

Cyfeirnod: WaW0346

Adroddiad papur newydd

Adroddiad am farwolaeth Maggie Williams. Rhondda Leader 19eg Hydref 1918

Hysbysiad o farwolaeth

Hysbysiad o farwolaeth Mary Jones. Y Dydd 21ain Tachwedd 1918

Catherine Anne Carroll (née Rees)

Man geni: Abertawe

Gwasanaeth: Gweithwraig mewn ffatri arfau rhyfel, Not known / anhysbys

Marwolaeth: 1918/10/21, Abertawe, Gas gangrene / Madredd nwy

Nodiadau: Roedd Catherine yn fam i bedwar o blant ac yn gweithio yn gwneud arfau rhyfel yn Abertawe. Yn ôl ei hŵyr ‘syrthiodd o dram gan anafu ei choes ac o ganlyniad cafodd fadredd oherwydd yr amodau gwaith yn y ffatri arfau rhyfel. Bu farw ar 21.10.1918. Bu farw ei gŵr, y milwr William Carroll mewn Ysbyty yn yr Aifft ychydig dros fis yn ddiweddarach. Magwyd y plant gan eu mamau a’u tadau cu.
Diolch i Roger Latch.

Cyfeirnod: WaW0355

Catherine Carroll a'r teulu

Catherine Carroll gyda’i phlant, May, Ted, William a’r baban Betty, Hydref 1914. Diolch i Roger Latch

Llun papur newydd

Llun ac adroddiad am farwolaeth Preifat William Carroll. South Wales Weekly Post 23ain Tachwedd 1918.

Kate Hopkins

Man geni: Ystradgynlais

Gwasanaeth: Nyrs, Not known / anhysbys, 1915 - 1918

Marwolaeth: 1918/10/26, Llundain, Influenza / y ffliw

Nodiadau: Roedd Kate Hopkins yn athrawes addawol, wedi ei hyfforddi yn Stafford trwy ysgloriaeth gan Forgannwg. Dechreuodd nyrsio yn Llundain am Great Western Hospital yn 1915, a bu farw yno o’r ffliw Sbaenaidd yn 34 oed.

Cyfeirnod: WaW0406

Adroddiad papur newydd

Adroddiad am farwolaeth Kate Hopkins. Llais Llafur 2 Tachwedd 1918.